Ακράτεια

Ακράτεια κοπράνων

Ορισμός

Ακράτεια κοπράνων ονομάζεται η απώλεια αερίων ή κοπράνων παρά τη θέληση του πάσχοντος. Παρ’όλο που είναι αρκετά συχνή, η καταγραφή της είναι μειωμένη λόγω του αισθήματος ντροπής. Σχεδόν 3% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει ακράτεια κοπράνων, με επικρατέστερο φύλο τις γυναίκες (63%).

Οι κοινωνική και ψυχολογική συνέπεια στα άτομα που παρουσιάζουν ακράτεια κοπράνων, είναι τεράστια. Για τον λόγο αυτό δεν επιθυμούν συχνά να μιλούν για το πρόβλημά τους. Συχνά είναι θύματα σχολίων, απομόνωσης. Αισθάνονται αμηχανία και ντροπή, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, με αποτέλεσμα την κοινωνική περιθωριοποίηση. Εάν εμφανίσουν ακράτεια σε νεαρή ηλικία, παντρεύονται σπανιότερα και έχουν δυσκολία στην εύρεση εργασίας.

Αίτια

Η ακράτεια κοπράνων μπορεί να εμφανιστεί όταν υπάρχει ανατομική βλάβη στα νεύρα ή τους μυς που συμμετέχουν στο σφιγκτηριακό μηχανισμό και στη λειτουργία της αφόδευσης ή όταν υπάρχει λειτουργική βλάβη που εμποδίζει τη φυσιολογική διαδικασία της αφόδευσης.
Για ένα χρονικό διάστημα, ελλείμματα στον μηχανισμό της αφόδευσης αντιρροπούνται έως ότου αυτό παύει να συμβαίνει και παρουσιάζεται η ακράτεια. Το πιο κοινό αίτιο κάκωσης των μυών είναι ο τοκετός, αλλά και η ορθοπρωκτική χειρουργική.

Συχνότερες αιτίες ακράτιας:

• Τραυματισμός του σφιγκτηριακού μηχανισμού κατά το τοκετό
• Ορθοπρωκτολογικές επεμβάσεις

Λιγότερο συχνές  αιτίες:

• Νευρολογικές παθήσεις  (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο – ΑΕΕ), σκλήρυνση κατά πλάκας, κάκωση νωτιαίου μυελού κ.λπ
• περιφερική νευροπάθεια λόγω σακχαρώδους διαβήτη.
• ψυχιατρικές διαταραχές
• οι φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδεις κολίτιδα), ευερέθιστο έντερο.
• ιδιοπαθής ακράτεια

Η μικρή απώλεια κοπράνων διαφοροποιείται από την ακράτεια. Μπορεί να συμβεί σε ασθενείς με αιμορροΐδες, περιεδρικό συρρίγιο, πρόπτωση, πτωχή υγιεινή. Επίσης, σε παρασιτικές λοιμώξεις, χρόνια διάρροια, κατάχρηση καθαρτικών.

Διάγνωση

Η λεπτομερής λήψη του ιστορικού θα δώσει σημαντικές πληροφορίες για την συχνότητα της απώλειας αερίων ή κοπράνων και εάν τα κόπρανα είναι υγρά ή στερεά. Εξίσου σημαντικό είναι το γυναικολογικό ιστορικό και εάν έχει προηγηθεί χειρουργική επέμβαση στην περιοχή του πρωκτού. Τέλος, πρέπει να ερωτηθεί ο ασθενής για τις διατροφικές του συνήθειες ή πιθανή φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει.

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει δακτυλική εξέταση, η οποία επιτρέπει την αξιολόγηση του σφιγκτηριακού τόνου.

Περαιτέρω θα πρέπει να ερευνηθούν η ανατομία και η λειτουργία του μηχανισμού αφόδευσης.

• Η μανομετρία μετρά την πίεση που ασκείται στο ορθό. Επίσης, αξιολογεί την ευαισθησία του ορθοπρωκτικού σωλήνα.
• Το ηλεκτρομυογράφημα πρωκτού αναδεικνύει την κάκωση των νεύρων που συχνά συνδέεται με γυναικολογικό τραύμα.
• Το αφοδευσιογράφημα δείχνει πόσα κόπρανα μπορεί να συγκρατήσει το ορθό, πόσο καλά τα συγκρατεί και πόσο καλά κενώνεται.
• Εναλλακτική λύση είναι το MRI αφοδευσιογράφημα
• Η ορθοσιγμοειδοσκόπηση αποκλείει την ύπαρξη τοπικών προβλημάτων όπως όγκοι ή φλεγμονή.
• Το ενδοπρωκτικό υπερηχογράφημα απεικονίζει την ανατομία των σφιγκτήρων και την πιθανή κάκωσή τους.

Θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση για τον πάσχοντα από ακράτεια κοπράνων εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε. Εκτός από αυτό, η επιλογή της μεθόδου βασίζεται στη βαρύτητα και τη γενική κατάσταση του ατόμου.

Αξιολόγηση της Ακράτειας

Η βαρύτητα αξιολογείται με

1. Ερωτηματολόγια (Scoring) -Cleveland Incontinence Score
2. Τρισδιάστατο ενδο-ορθικό υπερηχογράφημα
3. Μανομετρία – φυσιολογία ορθού
4. Νευρολογική αξιολόγηση (Ελεκτρομυογράφημα -Διέγερση Αιδοιικού νεύρου)
5. Μαγνητική πρωκτογραφία
6. Σιγμοειδοσκόπηση

Ανεξάρτητα από αίτιο στα πρώτα στάδια της ακράτειας εφαρμόζεται συντηρητική θεραπεία

Η δυσκοιλιότητα, καθώς και η διάρροια, μπορεί να επηρεάζουν την ακράτεια και επομένως οι διαιτητικές συμβουλές κατευθύνονται με στόχο τη μείωση της συχνότητας και της ρευστότητας των κοπράνων. Έτσι σε άτομα με διάρροια συνιστάται μείωση των φρούτων, οσπρίων και λαχανικών.  Η χρήση αντιδιαρροϊκών ή υπακτικών συμπληρωμάτων μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά.

• Διατολογική εκτίμηση
• Φάρμακα (συνδυασμός συμπληρωμάτων ινών με Imodium)
• Ασκήσεις φυσικοθεραπείας πυελικού εδάφους
• Βιοανάδραση (Biofeedback)

Μέθοδοι ενδυνάμωσης ή αποκατάστασης είναι η βιοανάδραση (biofeedback) ή νευροδιέγερση (TENS)

Αν η ακράτεια οφείλεται σε μεγάλες εξωτερικές αιμορροίδες χρειάζεται αιμορροιδεκτομή.

Αν η ακράτεια οφείλεται σε μεγάλη ορθοκήλη ή εγκολεασμό τότε η θεραπεία είναι λαπαροσκοπική ορθοπηξία. Αυτή είναι μια λαπαροσκοπική εγχείρηση στην οποία το ορθό ευθειάζεται και καθηλώνεται πάνω στο ιερό οστό. Με τον τρόπο αυτό εμποδίζεται το αναδίπλωση και χαλάρωση του ορθού που προκαλεί ατελή κένωση και ακράτεια.

Ελλείμματα σφιγκτήρων

Ελλειμμα σφιγκτήρων συνήθως προέρχεται από ρήξη περινέου τρίτου βαθμού κατά τον τοκετό και αντιμετωπίζονται με πλαστική αποκατάσταση του σφιγκτήρα με επικάλυψη εντός της 5ετίας από τον τραυματισμό
Όταν όλες οι προηγούμενες επιλογές αποτύχουν, η δημιουργία κολοστομίας μπορεί να αποτελέσουν λύση.